จากนโยบายหวย 80 บาท ของรัฐบาลที่เริ่มมาตั้งเดือน มิ.ย. 2558 จนถึงปัจจุบันราคาหวยก็ยังไม่ได้ 80 บาทอย่างที่ตั้งใจ
สำนักงานสลากกินแบ่งรับบาลได้เพิ่มจำนวนหวยมากขึ้นเรื่อยๆ จนปัจจุบันหวยที่จัดพิมพ์มีจำนวนมากถึง 90 ล้านใบต่องวด หรือ 90 ชุดๆ ละ 1 ล้านใบ คือ ตั้งแต่หมายเลข 000000 , 000001 , 000002 , … , 999999 ทำให้แต่ละงวดจะมีหมายเลขที่ซ้ำกันทุกตัวจำนวน 90 ใบ ทำให้พ่อค้าหัวใส นำหวยที่มีเลขเหมือนกันมาจัดเป็นชุด เป็นออฟชั่นให้เลือก เช่น หวยชุด 40 ล้าน 80 ล้าน จนถึง 180 ล้าน (หมายถึงถูกรางวัลสูงสุดได้ 40 ล้าน 80 ล้าน จนถึง 180 ล้าน) ซึ่งจะมีราคาต่อใบไม่ต่ำกว่า 100 บาท และไม่แบ่งขาย ดังนั้น ความหวังของรัฐบาลให้เกิดเศรษฐีใหม่ 90 คนต่อ 15 วัน หรือ 180 คน ต่อเดือนจึงเป็นไปไม่ได้
รัฐบาลไม่สามารถกำหนดให้ประชาชนซื้อหวยได้คนละจำนวน 1 ใบ และปัจจุบันนี้จำนวนหวยที่พิมพ์ก็มากกว่าจำนวนประชากรทั้งประเทศอยู่แล้ว เมื่อมีหวยออกมาจำนวนมาก จึงเป็นธรรมดาที่จำนวนผู้ขายก็มากตาม มีขายอยู่แทบทุกที่ทุกเวลา ร้านขายหวยมีมากกว่าร้านสะดวกซื้อ7-11 และปั๊มน้ำมัน ปตท. เสียอีก ส่งผลให้ปัจจุบันมีคนไทยติดการเล่นหวยอย่างหนักถึง 9 ล้านคน มีทั้งคนมีรายได้น้อยและคนมีรายได้มาก คำกล่าวที่ว่าคนจนเล่นหวยคนรวยเล่นหุ้น จึงใช้ไม่ได้ในยุคไทยแลน 4.0
ปัจจุบัน ธุรกิจหวยมีเงินหมุนเวียนถึง 7,200 ล้านบาทต่อ 1 งวด หรือ 14,400 ล้านบาทต่อเดือน การเล่นหวยเป็นการลงทุนหรือไม่ คำตอบคือไม่ใช่การลงทุน เป็นแค่การพนันชนิดหนึ่งที่ถูกกฎหมายเท่านั้น ที่สำคัญหวยหรือล็อตเตอรี่หรือสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นการพนันที่มีความเสี่ยงสูงมาก เป็นการพนันที่เจ้ามือได้เปรียบสูงมากไม่คุ้มค่าความเสี่ยง หลักการคิดทางคณิตศาสตร์แบบง่าย ๆ วิธีแรกคือ 1) ความคุ้มทุนจากการซื้อหวย 1 ชุด และ 2) ผลตอบแทนคาดหวังต่อการซื้อหวย 1 ใบ
1) ความคุ้มทุนจากการซื้อหวย 1 ชุด หลักการคิดคือ ถ้าเราใช้ซื้อหวยมา 1 ชุด 90 ใบใบละ 80 บาท จะเป็นเงินทั้งสิ้น 80 ล้านบาท ในงวดนี้เราจะถูกหวยทุกรางวัลตั้งแต่เลขท้าย 2 ตัว จนถึงรางวัลที่ 1 จำนวนทั้งสิ้น 14,168 รางวัล จะได้เงินรางวัลรวม 48 ล้านบาท เราจะขาดทุนทันที 32 ล้านบาท ยังไม่รวมภาษีหรืออากรแสตมป์ (กรณีที่เป็นสลากกินแบ่งรัฐบาล จะหักค่าอากรแสตมป์ร้อยละ 0.5 บาท กรณีที่เป็นสลากพิเศษ จะหักภาษีเงินได้ ณ ที่จ่ายร้อยละ 1 บาท)
2) ผลตอบแทนคาดหวังต่อการซื้อหวย 1 ใบ ผลตอบแทนคาดหวัง จะคำนวณจากการหาค่าความน่าจะเป็นหรือโอกาสที่จะถูกรางวัล ความน่าจะเป็นที่จะไม่ถูกรางวัล จำนวนเงินผลตอบแทนในแต่ละรางวัล และจำนวนเงินที่จะต้องเสียเมื่อไม่ถูกรางวัล สูตรสำหรับการคำนวณคือ
ผลตอบแทนคาดหวัง = ผลรวมทั้งหมดของ (โอกาสถูก ´ ผลตอบแทน – โอกาสไม่ถูก ´ ราคาหวยต่อฉบับ)
ผลตอบแทนคาดหวัง = 0.000001 ´ 6,000,000 + 0.000002 ´ 100,000 + … + 0.01 ´ 2,000 บาท = -30.867 บาท
คำนวณได้ผลตอบแทนคาดหวังเท่ากับ -30.867 บาท (ดังตารางที่ 1) ผลตอบแทนคาดหวังติดลบหมายถึงการขาดทุนหรือการเสียเปรียบโดยเฉลี่ย -30.867 บาท ต่อ 80 บาท สรุปได้ง่ายๆ ว่าหวยยิ่งเล่นก็ยิ่งจนนั้นเอง
ถามว่า ทำอย่างไรให้คนไทยเลิกเล่นหวย คำตอบก็คือ ไม่สามารถทำได้ หรือคงเป็นไปไม่ได้เพราะการเล่นหวย กลายเป็นวัฒนธรรมหรือวิถีชาวบ้านไปแล้ว การสนทนาเรื่องหวยเป็นหัวข้อที่มีอยู่เป็นประจำ หนังสือพิมพ์ตีพิมพ์ข่าวเรื่องคนถูกหวย การโกงหวยก็เกิดขึ้นเสมอ ๆ เคยมีการเสนอให้สะสมเงินค่าหวยไว้โดยไม่เล่นหวยจะได้มีเงินเก็บไว้ในอนาคตนั้น ก็มีการคิดแย้งว่า สะสมเงินนานเท่าไรก็ไม่อาจจะมีเงินแสนเงินล้านได้ ยกตัวอย่างเช่น คนที่มีรายได้ขั้นต่ำวันละ 300 บาท ถ้าหักค่าใช้จ่ายแล้วสมมติเหลือวันละ 50 บาท คิดเป็นเดือน ๆ ละ 1,500 บาท ปีละ 18,000 บาท 10 ปี จะมีเงินรวมแบบไม่คิดดอกเบี้ย 180,000 บาท กว่าจะมีเงินล้านก็คงเป็น 100 ปี คนจำนวนมากจึงเอาความหวังไปฝากกับหวย มีความหวังเดือนละ 2 ครั้ง เผื่อจะได้เป็นเศรษฐีเงินล้านกับเขาบ้าง
เมื่อห้ามเล่นหวยไม่ได้ก็ส่งเสริมให้เล่นหวยไปพร้อมกับการเล่นหุ้นหรือซื้อกองทุนไปเลย ผู้เขียนขอเสนอแนวคิดผ่านบทความนี้คือ การขายกองทุนหรือหุ้นพร้อมกับหวย โดยการเพิ่มราคาหวยจากฉบับละ 80 บาท เป็น 100 บาท โดย 80 บาท นำเข้าสู่สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเช่นเดิมสำหรับเป็นรายได้และจ่ายเป็นรางวัลและค่าใช้จ่ายส่วนอีก 20 บาท ให้เป็นเงินลงทุนซื้อกองทุนหวยหุ้น ซึ่งแต่ละงวดจะมีเงินเข้ากองทุนจำนวน = 9,000,000 x 20 = 180,000,000 บาท เดือนละ 360 ล้านบาท ปีละ 4,320 ล้านบาท ครบ 10 ปี กองทุนจะมีเงินลงทุนจากผู้เล่นหวยทั้งประเทศ รวม 40,320 ล้านบาท ไม่รวมผลประกอบการจากการลงทุนของกองทุน แต่ถ้านำผลประกอบการสะสม 10 ปี มาคิดด้วยอัตรา ร้อยละ 7 ต่อปี มูลค่ากองทุนรวมจะเท่ากับ 68,185,149,056 บาทต่อปี ก็ให้ผู้ลงทุนสามารถถอนหรือขายกองทุนได้
ทดลองคำนวณเงินสะสมของคนเล่นหวย 5 ใบต่องวดไปเรื่อยๆ จะมีเงินเข้าบัญชีกองทุนหุ้นหรือซื้อหรือหวยหุ้นงวด 100 บาท เดือนละ 200 บาท ปีละ 2400 บาท เมื่อครบ 5 ปีก็จะมีเงินสะสมจากในกองทุนห้วยหุ้น 12,000 บาท ไม่รวมผลตอบแทนจากกองทุน ส่วนการบริหารจัดการกองทุนและวิธีการซื้อหวยแบบกองทุนนั้นสามารถดำเนินการได้โดยธนาคารพาณิชย์หรือกองทุนของธนาคารพาณิชย์อยู่แล้ว แนวคิดนี้น่าจะมีประโยชน์สำหรับรัฐใช้ดูแลประชาชนยุคไทยแลนด์ 4.00 นี้ต่อไป
โดย: ผศ.อำนาจ วังจีน
สำนักวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยศรีปทุม
